Πώς οι σκέψεις εισβάλλουν στον εγκέφαλό μας

Μην είστε σίγουροι ότι έχετε τον απόλυτο έλεγχο των σκέψεων σας. Στο παρελθόν διάφορες μελέτες έχουν δείξει πως ακόμα και όταν αποφασίζουμε να κάνουμε κάτι, στο μυαλό μας τριγυρίζουν πάντα εναλλακτικές σκέψεις.

Αν κάποιος τοποθετήσει μπροστά σας ένα αντικείμενο, π.χ. ένα πορτοκάλι, και από πριν σας έχει πει να μην σκεφτείτε το όνομα του αντικειμένου, είναι πολύ πιθανόν να μην υπακούσετε έστω κι αν προσπαθήσετε. Αυτό το παράδειγμα δείχνει ότι δεν έχουμε τον απόλυτο έλεγχο των σκέψεών μας.

Γενικά, οι επιστήμονες πιστεύουν πως όταν θέλουμε να κάνουμε κάτι, μπορεί συγχρόνως να έχουμε και άλλες σκέψεις στο μυαλό μας, εκτός του πλαισίου της πράξης που αποφασίσαμε. Είναι μάλιστα ειρωνικό ότι είναι πιο πιθανό να σκεφτούμε κάτι (π.χ. λευκές αρκούδες) όταν μας δοθεί η εντολή να μην σκεφτούμε αυτό το πράγμα. Πρόκειται άλλωστε για ένα παλιό γνωστό κόλπο. Κάποιος μπορεί να χειρίζεται έναν άλλον λέγοντάς του τι δεν πρέπει να κάνει γνωρίζοντας πως θα κάνει το αντίθετο, με άλλα λόγια τον καθοδηγεί “βάζοντάς” του ιδέες..

Εισβολή σκέψεων

Μελέτη του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Σαν Φρανσίσκο, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Frontiers in Psychology, βρήκε ότι διάφορες σκέψεις που οδηγούν σε πράξεις εισβάλλουν “μέσα” μας είτε συνειδητά είτε υποσυνείδητα. Αν και μπορούμε να αποφασίσουμε, να σκεφτούμε συγκεκριμένα πράγματα, άλλες πληροφορίες ή σκέψεις εισβάλλουν στο μυαλό μας και να μας κάνουν να σκεφτούμε κάτι άλλο, είτε το θέλουμε, είτε όχι.

Ο επίκουρος καθηγητής ψυχολογίας Ezequiel Morsella και οι συνεργάτες του έκαναν δύο πειράματα σε Αμερικανούς φοιτητές.

Στο πρώτο πείραμα, 35 φοιτητές πήραν την εντολή να μην μετρήσουν μια σειρά από αντικείμενα. Στο 90% των περιπτώσεων, οι φοιτητές άθελά τους μέτρησαν τα αντικείμενα.

Στο δεύτερο πείραμα οι φοιτητές είδαν διάφορα χρωματιστά γεωμετρικά σχήματα και είτε έπρεπε να ονομάσουν τα χρώματα, είτε να μετρήσουν τα σχήματα. Αν και έπρεπε να διαλέξουν είτε το ένα, είτε το άλλο, τελικά το 40% έκανε και τα δύο.

«Τα ευρήματά μας υποστηρίζουν την άποψη ότι όταν κάποιος εκτελεί μια επιθυμητή ενέργεια, συνειδητές σκέψεις για εναλλακτικές ενέργειες απασχολούν τον εγκέφαλο, συχνά κατά τρόπο ανεξίτηλο», εξηγεί ο Morsella.

«Η καλύτερη κατανόηση αυτής της διαδικασίας θα μπορούσε να επιφέρει επιπρόσθετη κατανόηση για το πως αφομοιώνουμε τις πληροφορίες και πως αποφασίζουμε να ενεργήσουμε ή όχι. Θεωρούμε τον εγκέφαλο μας ως κάτι απομονωμένο από τον έξω κόσμο. Αλλά αυτή η απομόνωση μπορεί τελικά να είναι πιο διαπερατή από όσο νομίζουμε. Η συνειδητότητα του εγκεφάλου μας είναι το σύνολο των εμπειριών μας, επηρεάζοντας τόσο τη λήψη αποφάσεων όσο και τις πράξεις μας», συμπληρώνει.

Η μελέτη δείχνει ότι τα ερεθίσματα από το περιβάλλον είναι πολύ σημαντικά για να καθορίσουμε τι καταλήγουμε να σκεφτόμαστε και πως όταν ένα σχέδιο δράσης ενεργοποιηθεί έντονα οι πολλές επιπτώσεις μπορεί να είναι δύσκολο να ξεπεραστούν.

Τα ευρήματα της μελέτης υποστηρίζουν τη θεωρία σύμφωνα με την οποία οι περισσότερες σκέψεις εισέρχονται στον εγκέφαλό μας ως αποτέλεσμα διαδικασιών που δεν ελέγχουμε απόλυτα.